Khớp gối là khớp quan trọng trong quá trình vận động và lao động. Trong đó, dây chằng chéo trước khớp gối cùng với sụn chêm, bao khớp… có vai trò quan trọng để giữ vững khớp gối trong quá trình vận động.
1. Dây chằng chéo trước khớp gối là gì?
Khớp gối gồm có 4 dây chằng: Dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên ngoài và dây chằng bên trong.
Dây chằng chéo trước (anterior cruciate ligament) nằm ở trung tâm khớp gối. Nằm trong khoảng gian lồi cầu xương đùi, đúng ở giữa gối, nó bắt đầu từ mặt trong lồi cầu ngoài xương đùi, chạy chéo từ trên xuống dưới, ra trước, vào trong, bám vào diện gian gai chày.
Cấu tạo mô học: dây chằng được tạo bởi những bó xơ sợi (Collagen), và những bó này tập hợp với nhau thành những bó lớn hơn, cuối cùng thành 3 bó lớn, xoắn bện với nhau tạo nên dây chằng chéo trước.
Dây chằng chéo trước tạo cản chính (85%) vận động ra trước của xương chày so với xương đùi. Các phần khác nhau của dây chằng chéo trước căng ở tư thế gối khác nhau, nhưng nói chung dây chằng chéo trước được xem là căng ở tư thế gối duỗi.
2. Giải phẫu dây chằng chéo trước khớp gối:
Khớp gối chủ yếu là khớp kiểu bản lề, các xương kết nối với nhau bởi hệ thống dây chằng, gồm dây chằng bên trong (MCL), dây chằng bên ngoài (LCL), dây chằng chéo trước (ACL) và dây chằng chéo sau (PCL).
Dây chằng chéo trước nằm trong khớp gối, bám vào phía sau mặt trong của lồi cầu ngoài xương đùi, chạy xuống dưới và ra trước để bám vào mâm chày.
Điểm bám vào xương đùi và xương chày được cấp máu bởi các nhánh trong xương, trong khi phần thân của dây chằng chéo trước được nuôi dưỡng bởi động mạch riêng (nhánh động mạch gối giữa).
Nhiều nghiên cứu về giải phẫu và cơ sinh học cho thấy dây chằng chéo trước gồm 2 bó là bó trước trong (AM) và sau ngoài (PL), thực chất 2 bó này ít khi tách rời riêng rẽ hoàn toàn mà liền với nhau như là 2 phần trước trong và sau ngoài.
3. Vai trò của dây chằng chéo trước khớp gối
Giống như tất cả các dây chằng, dây chằng chéo trước khớp gối có nhiệm vụ làm vững gối. Cụ thể, dây chằng chéo trước khớp gối có 02 vai trò như sau:
- Theo trục trước – sau: Ngăn cản sự trượt ra phía trước của xương chày so với xương đùi : vì thế nó chặn lại chuyển động “ngăn kéo trước” của xương chày so với xương đùi.
- Theo trục xoay: Dây chằng chéo trước ngăn không cho xương chày xoay vào so với xương đùi, khi cẳng chân xoay vào trong dây chằng chéo trước sẽ quấn quanh dây chằng chéo sau.
4. Chức năng của dây chằng chéo trước khớp gối
Dây chằng chéo trước khớp gối có chức năng sau:
+ Kiểm soát độ vững trước sau
- Bó sau ngoài (PL) căng khi gấp gối 0°-45° và căng nhất khi gối gấp 15°, khi gấp đến 90° bó PL chịu 35% lực của dây chằng chéo trước.
- Bó trước trong (AM) chịu lực lớn nhất khi gối gấp trong khoảng 60°-90°, nhưng lực chịu thay đổi rất ít: 30% lực của dây chằng chéo trước khi gối duỗi và 45% lực khi gối gấp. Vai trò chính của bó AM là kiểm soát độ vững trước sau, tránh cho xương chày không bị bán trật ra trước.
+ Kiểm soát độ vững xoay
- Bó sau ngoài (PL) có vai trò kiểm soát độ vững xoay khi bắt đầu gấp gối, khi gối gấp tăng dần, lực sẽ được chuyển dần sang bó AM của dây chằng chéo trước.
5. Hình ảnh nội soi của dây chằng chéo trước khớp gối
Tham khảo:
- TS.BS. Nguyễn Mạnh Khánh – Bệnh Việt Đức
