Men gan cao là gì ? Men gan cao có nguy hiểm không?

Men gan cao (thường được gọi là tăng men gan) là một dấu hiệu của tình trạng gan đang bị viêm hoặc tế bào gan đang bị tổn thương. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về men gan cao từ đó biết cách phòng và điều trị bệnh hiệu quả hơn.

men gan cao tang men gan co nguy hiem khong
Nếu men gan tăng nhẹ dưới 2 lần thì người bệnh hầu như chưa có biểu hiện triệu chứng gì, nếu không đi xét nghiệm thì không biết được.

1. Men gan là gì?

Gan là bộ phận hết sức quan trọng đối với cơ thể chúng ta, đây là một nội tạng lớn nhất trong cơ thể có sức ảnh hưởng vô cùng to lớn đến sức khỏe của chúng ta. Ngoài làm nhiệm vụ chuyển hóa thức ăn, gan còn có nhiệm vụ thanh lọc và đào thải chất độc ra khỏi cơ thể.

Trong gan có một số hệ thống enzym rất hoàn chỉnh giúp thực hiện các hoạt động tổng hợp và chuyển hóa các chất protid, lipd, gluxit. Một số enzym là AST, ALT, GGT,… Các enzym này được gọi chung là men gan. Men gan có 4 loại là:

  • Alanine transaminase (ALT)
  • Aspartate transamine (AST)
  • Phosphatasee kiềm (ALP)
  • Gamma – glutamyl transpeptidase (GGT)

2. Men gan cao là gì?

Men gan cao (nhiều người thường gọi là tăng men gan) là một dấu hiệu của tình trạng gan đang bị viêm hoặc tế bào gan đang bị tổn thương. Lúc này, men gan bị rò rỉ vào máu và có thể chẩn đoán qua xét nghiệm máu.

Trong đó 2 loại men ALT và AST có trong tế bào gan. Chỉ khi gan bị viêm hay tổn thương, chúng mới bị rò rỉ vào máu khiến chỉ số men gan tăng cao. Hai loại men còn lại thì ALP có trong các màng tế bào gan và GGT có trong thành tế bào của ống mật.

3. Nguyên nhân tăng men gan

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc men gan tăng cao nhưng trong đó viêm gan là nguyên nhân chính. Nồng độ của men gan tăng thường tỷ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm của gan. Tuy nhiên, đó mới là những gợi ý thông thường nhất bởi trong thực tế có những trường hợp viêm gan rất nặng nhưng nồng độ men gan trong máu tăng rất ít. Trong một số trường hợp khác, việc gia tăng nồng độ men gan lại không liên quan gì đến gan.

Một số nguyên nhân hay gặp làm tăng nồng độ men gan bao gồm những nguyên nhân tại gan và nguyên nhân ngoài gan như:

  • Viêm gan cấp: do bất kể nguyên nhân gì đều làm men gan tăng đặc biệt là tăng rất cao, gấp 7-8 lần trở lên. Trong viêm gan cấp tính do siêu vi, có khi men gan tăng gấp từ 10 – 20 lần.
  • Viêm gan mạn tính ở giai đoạn hoạt động, viêm gan dẫn đến xơ gan do rượu, chất độc, ung thư gan cũng làm men gan tăng mạnh.
  • Uống quá nhiều rượu bia hay các loại nước có cồn cũng làm tăng men gan. Trong những trường hợp này thì chỉ số AST thường tăng 2 – 10 lần, còn ALT chỉ tăng ở mức bình thường hoặc tăng nhẹ.
  • ắc đường mật do giun, sỏi; viêm tụy, tắc ruột, viêm dạ dày cấp…Các bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sởi, sốt xuất huyết, nhiễm trùng máu… trong giai đoạn toàn phát cũng làm tăng men gan. Các nguyên nhân này thường làm cho đường dẫn mật phù nề hoặc tắc nghẽn dịch mật khó lưu thông tác động đến tế bào gan và vì vậy làm cho men gan gia tăng.
  • Do dùng một số loại thuốc không tốt cho gan, thậm chí gây độc cho gan như một số thuốc chống vi khuẩn lao (INH, rifamixin…), thuốc thuộc nhóm fluoquinolon (ciprofloxacin), acetaminophen (paracetamol, tydol, efferalgan…). Khi ngộ độc do thuốc cũng có thể làm men gan gia tăng.
  • Ngoài ra còn rất nhiều bệnh mạn tính khác hay do chế độ ăn uống không điều độ, tập thể lực quá mạnh cũng làm thay đổi men gan so với bình thường.

4. Triệu chứng của men gan cao

Thường khi men gan cao, các triệu chứng khá nghèo nàn như hơi đau ở hạ sườn phải, trướng bụng nhẹ, bị giãn các vi mạch ở cổ, mặt, mệt mỏi, chán ăn,… Thậm chí, một vài trường hợp dù men gan rất cao nhưng không có biểu hiện lâm sàng nào, người bệnh vẫn học tập, sinh hoạt và làm việc bình thường.

Tình trạng men gan cao thường vô tình được phát hiện vô tình qua kiểm tra sức khỏe, xét nghiệm máu. Giai đoạn các triệu chứng không điển hình này có thể kéo dài từ vài tuần, vài tháng hay thậm chí đến vài năm. Biểu hiện bệnh không rõ ràng, người bệnh chủ quan, không đi khám, vẫn dùng rượu bia, thuốc lá, ăn uống, sinh hoạt không hợp lý… gây hại nặng nề cho gan. Nguy hiểm hơn là có thể gặp các biến chứng đe dọa tính mạng như viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan. Điều này cũng lý giải vì sao đa số bệnh nhân mắc bệnh gan thường phát hiện ra bệnh muộn.

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây tăng men gan, bác sĩ có thể khuyên bạn ngừng uống rượu hoặc sử dụng một số loại thuốc nhất định, giảm cân hoặc ăn uống lành mạnh. Việc điều trị men gan cao thực chất cũng không đơn giản, do vậy tốt nhất bạn nên phòng tránh nó trước.

5. Men gan cao có nguy hiểm không?

Men gan cao phản ánh tình trạng tế bào gan đang bị tổn thương, gan đang bị viêm. Nếu men gan tăng nhẹ dưới 2 lần thì người bệnh hầu như chưa có biểu hiện triệu chứng gì, nếu không đi xét nghiệm thì không biết được.

Ở giai đoạn này nếu sử dụng bia rượu nhiều thì rất nguy hiểm vì lượng acetaldehyt là chất độc được sản sinh ra khi sử dụng bia rượu sẽ phá hủy tế bào gan rất mạnh, có thể tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt gây viêm gan cấp, hôn mê gan, nguy hiểm đến tính mạng. Mặc khác, men gan cao nếu không được điều trị sẽ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí gây ung thư gan.

Chỉ số AST và ALT trong men gan cao dự báo sẽ giảm dần tuổi thọ, tăng tỷ lệ tử vong từ 21 – 78%. Nếu chỉ số AST tăng gấp đôi thì sẽ tăng 32% nguy cơ tử vong, nếu tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%. Khi chỉ số ALT gấp đôi sẽ tăng 21% nguy cơ tử vong và khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ sẽ là 59%.

6. Cách phòng ngừa men gan tăng

Các chuyên gia về gan đã khuyến cáo rằng:

  • Nếu tình cờ phát hiện men gan trong máu gia tăng, đặc biệt là tăng gấp đôi chỉ số bình thường (trên 40U/l) thì cần đi khám bệnh để bác sĩ xác định nguyên nhân. Khi đã xác định được nguyên nhân thì nên nghe theo tư vấn của bác sĩ khám bệnh cho mình.
  • Nếu men gan tăng do viêm tắc đường dẫn mật thì cần được điều trị triệt để nguyên nhân. Người bị tăng men gan nên đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ để được bác sĩ theo dõi và đánh giá sự tiến triển của bệnh.
  • Trong ăn uống hằng ngày, cần kiêng rượu, bia và các loại nước giải khát có cồn, nhất là người đang mắc bệnh về gan (viêm gan cấp, mạn hoặc người lành mang virut viêm gan), mật (sỏi mật, giun chui ống mật, viêm đường dẫn mật) hoặc đã từng mắc bệnh sốt rét. Không nên hút thuốc lá, thuốc lào. Chế độ ăn cũng cần được lưu ý, ví dụ như không ăn mỡ động vật, các loại thức ăn chiên, xào.
  • Khi xét nghiệm máu thấy men gan tăng trong khi đang dùng một loại thuốc nào đó cũng nên cho bác sĩ khám bệnh và theo dõi sức khoẻ cho mình biết để bác sĩ có phương án giải quyết. Ngoài ra cũng nên vận động cơ thể một cách nhẹ nhàng trừ khi đang bị viêm gan cấp tính.

7. Lời kết

Gan giúp cơ thể chiến đấu chống lại nhiễm trùng và làm sạch máu. Nó còn giúp tiêu hóa thức ăn, dự trữ năng lượng để cơ thể sử dụng khi cần. Một lá gan mạnh khỏe có một khả năng đáng kinh ngạc là có thể phát triển trở lại, hoặc hồi phục, khi nó bị tổn thương. Bất kể những thứ gì ngăn không cho gan thực hiện chức năng của mình hoặc khiến gan không thể hồi phục trở lại sau khi bị tổn thương đều đặt mạng sống chủ nhân của nó vào vòng nguy hiểm. Vì vậy chúng ta cần phải chú ý bảo vệ và chăm sóc tránh các bệnh về gan để lá gan của mình luôn khỏe mạnh.

Nguồn: theo Y Dược 365 (TH)

Đánh giá bài viết

Bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top