Hàng năm, vào mùa mưa, dịch sốt xuất huyết lại gia tăng mạnh ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Bệnh sốt xuất huyết là một bệnh rất nguy hiểm, do đó mọi người cần tích cực phòng chống, không xem thường, không chủ quan.
Bệnh sốt xuất huyết thường gia tăng vào mùa mưa.
1. Diễn biến phức tạp của sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Nguyên nhân lây lan bệnh là do muỗi vằn truyền virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Bệnh sốt xuất huyết đôi khi có thể gây đau nhức rất trầm trọng ở cơ và khớp.
Bệnh xảy ra quanh năm, thường gia tăng vào mùa mưa. Ở các tỉnh phía Nam là vùng lưu hành dịch bệnh sốt xuất huyết cho nên virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết lúc nào cũng có. Vào mùa mưa, muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết (muỗi vằn) có khả năng phát triển mạnh, nhất là vào thời gian từ tháng 6 – 11 do nhiệt độ, môi trường, độ ẩm thích hợp cho sự phát triển của chúng.
Theo nhận định của các nhà chuyên môn thì dịch sốt xuất huyết thường phát triển theo chu kỳ, cứ 3 năm lại có một lần dịch bùng phát. Virus Dengue có 4 type huyết thanh là DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4 và những týp virus này luân chuyển nhau, thay phiên nhau trong mỗi một thời kỳ dịch.
Lý do làm cho dịch sốt xuất huyết gia tăng mạnh là vì mùa mưa, muỗi có điều kiện đẻ trứng và thời tiết cũng rất thuận lợi để trứng muỗi phát triển thành bọ gậy (loăng quăng). Theo Cục Y tế dự phòng, để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết vẫn chưa có biện pháp gì mới, chủ yếu là phun thuốc diệt muỗi khi phát hiện ổ dịch và tuyên truyền, vận động người dân diệt loăng quăng (bọ gậy), diệt muỗi.
Tuy nhiên, cho dù tuyên truyền mạnh mẽ nhưng ý thức của người dân chưa cao, còn chủ quan, lơ là xem thường bệnh sốt xuất huyết. Nhiều nơi không thường xuyên phát quang bụi rậm hoặc không khơi thông cống rãnh, các vũng nước quanh nhà, ao tù, nước đọng, các vật dụng ứ đọng nước mưa (lốp xe hỏng, vỏ dừa…), đậy nắp bể nước nên loăng quăng vẫn phát triển.
Việc chống muỗi đốt (nằm màn) vẫn chưa được thực hiện một cách triệt để. Đối với tác nhân gây bệnh (virus Dengue) cũng làm cho việc phòng, chống bệnh khó khăn thêm.
Nếu các vụ dịch sốt xuất huyết năm nay mà trùng với týp huyết thanh của virus Dengue năm ngoái thì tỷ lệ người năm nay mắc sốt xuất huyết sẽ giảm đi vì đã có miễn dịch, nhưng nếu có thay đổi týp huyết thanh thì nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết sẽ tăng mạnh hơn do cơ thể chưa có miễn dịch.
Ngoài ra, nếu sốt xuất huyết gia tăng còn có lý do là chưa có vaccin phòng bệnh, chưa có thuốc hóa dược điều trị bệnh cũng như điều trị dự phòng.
2. Sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết ngày nay được xem là bệnh nguy hiểm vì vừa mang tính cấp tính vừa mang tính truyền nhiễm (bệnh dịch). Trước đây, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là bệnh của trẻ em, bởi vì 90% các trường hợp mắc sốt xuất huyết xảy ra ở trẻ dưới 15 tuổi và thường mang tính chu kỳ. Tuy vậy, ở Việt Nam trong những năm gần đây, tình hình sốt xuất huyết diễn biến rất phức tạp, không những ở trẻ em mà người lớn cũng mắc, với tỷ lệ gần tương đương nhau. Đặc biệt, bệnh không diễn tiến theo chu kỳ, gần như số ca mắc ngày càng tăng và diễn tiến theo chiều hướng phức tạp.
Sốt xuất huyết là nguyên nhân làm cho khoảng 100.000 trường hợp phải nhập viện mỗi năm. sốt xuất huyết cũng đã được đưa vào chương trình mục tiêu quốc gia và các ngành chức năng đã thực hiện nhiều biện pháp phòng chống.
Sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết còn có lý do là diễn biến lâm sàng của bệnh rất phức tạp, nhất là trẻ nhỏ, đặc biệt trong những ngày đầu của bệnh. Một số trường hợp bị xuất huyết dưới da không điển hình rất dễ nhầm với sốt phát ban hoặc có trường hợp trẻ sốt 5 ngày không có biểu hiện gì đáng kể, nhưng vài ngày sau đó thấy chảy máu trong hoặc men gan tăng rất cao (chứng tỏ tế bào gan bị hủy hoại nhiều) hoặc viêm cơ tim cấp…
3. Nguyên tắc phòng sốt xuất huyết
Trước hết cần tăng cường các biện pháp tuyên truyền cho người dân biết tác hại và các biện pháp phòng sốt xuất huyết để họ hiểu, không còn chủ quan, xem thường và tích cực phòng chống. Bởi vì công việc chống dịch sốt xuất huyết là công việc của toàn dân, không riêng gì một ngành nào, cấp nào, nếu người dân còn chủ quan, lơ là hoặc chưa hiểu hết mối nguy hiểm của dịch bệnh sốt xuất huyết thì rất khó cho việc khống chế, dập tắt dịch.
Diệt muỗi, loăng quăng bằng mọi biện pháp và nằm màn khi đi ngủ (cả ban ngày và ban đêm) là 3 biện pháp cần đặc biệt quan tâm hàng đầu trong việc chống dịch sốt xuất huyết.
Nguồn: Theo PGS.TS.BS Bùi Khắc Hậu
