Các thuốc hạ sốt thường có những tác động xấu tới chức năng gan. Dưới đây là những điều người bị bệnh gan (tăng men gan, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan D, xơ gan, ung thư gan…) cần lưu ý khi sử dụng thuốc hạ sốt.
Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chính để chuyển hoá hai loại thuốc trên để đào thải ra khỏi cơ thể, như vậy nếu chức năng gan suy giảm sẽ dẫn đến nguy cơ tích luỹ nồng độ thuốc, làm tăng nguy cơ người bệnh nhân gặp phải các tác dụng không mong muốn, bao gồm xuất huyết tiêu hoá, độc tính trên thận, làm nặng thêm tình trạng cổ chướng, phù trên bệnh nhân xơ gan,…. Do đó, người bệnh gan cần thận trọng khi sử dụng các thuốc hạ sốt.
1. Người bị bệnh gan nên dùng thuốc hạ sốt nào ?
Paracetamol và thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) là 2 nhóm thuốc thường được sử dụng nhiều nhất để hạ thân nhiệt người bệnh khi có triệu chứng sốt. Các thuốc này đều được chuyển hóa chủ yếu ở gan trước khi đào thải ra ngoài cơ thể.
– Thuốc hạ sốt Paracetamol
Trong hai loại thuốc hạ sốt thông dụng trên thì paracetamol (acetaminophen) thường được lựa chọn là thuốc hạ sốt đầu tay.
Đối với người bệnh suy giảm chức năng gan hoặc nghiện rượu, liều sử dụng tối đa paracetamol được khuyến cáo là 2000 mg/ngày (so với 4000 mg/ngày ở người bình thường). Nguyên nhân là trên người bệnh có bệnh lý về gan, lượng dự trữ glutathion (có tác dụng trung hòa độc tính chất chuyển hóa của paracetmol) tại gan bị sụt giảm, làm tăng nguy cơ gây tổn thương gan, suy gan cấp nếu vẫn sử dụng mức liều paracetamol như thông thường.
Bên cạnh đó, trên thị trường có rất nhiều biệt dược có chứa thành phần paracetamol, cần xem xét kỹ thành phần và hàm lượng của loại thuốc hạ sốt sử dụng, lưu ý tránh sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc biệt dược khác nhau dẫn đến sai sót gây quá liều cho phép.
– Thuốc hạ sốt thuộc nhóm NSAIDs
NSAIDs cũng là nhóm thuốc phổ biến dùng để hạ sốt với đại diện thường gặp là ibuprofen và aspirin (acetylsalicylic acid – ASA). Liều hạ sốt thông thường của ibuprofen là 400 mg/lần (không quá 3200 mg/ngày), và của aspirin là 325 – 1000 mg/lần (không quá 4000 mg/ngày).
Trên các bệnh nhân có bệnh lý gan mạn tính giai đoạn tiến triển hoặc xơ gan, nên tránh sử dụng nhóm thuốc NSAIDs với mục đích hạ sốt cho người bệnh.
Lưu ý: Trường hợp người bệnh sốt kéo dài (trên 03 ngày) không rõ nguyên nhân, sốt cao liên tục (> 39.5 oC) không đáp ứng với các biện pháp hạ sốt, hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường nghiêm trọng, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến thăm khám tại cơ sở y tế để xác định nguyên nhân và có phương hướng điều trị thích hợp.
2. Lưu ý khi sử dụng thuốc hạ sốt cho người bị bệnh gan
Trong trường hợp bệnh nhân có các bệnh lý về gan, hoạt động chuyển hóa – thải trừ thuốc sẽ bị suy giảm; điều này có thể làm gia tăng các tác dụng không mong muốn của thuốc hạ sốt được sử dụng. Bởi vậy, trên người bệnh có suy giảm chức năng gan, cần lưu ý một số điểm sau đây để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi hạ sốt cho bệnh nhân.
- Ưu tiên các biện pháp hạ sốt không dùng thuốc: Người bệnh có thể thực hiện một số biện pháp sau để hạ thân nhiệt cũng như giảm bớt các triệu chứng khó chịu do cơn sốt gây ra: lau chườm cơ thể bằng khăn ấm (ưu tiên các vị trí như nách, bẹn); mặc quần áo mỏng, nhẹ, thoáng mát; uống dung dịch Oresol hoặc nước hoa quả với lượng vừa đủ để tránh mất nước và điện giải,…
- Chỉ cần sử dụng thuốc hạ sốt nếu thân nhiệt ≥ 38.5 độ C: Sốt thông thường là một phản ứng có lợi của cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi để hệ miễn dịch tăng cường hoạt động nhằm loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Nhìn chung, chỉ đến khi thân nhiệt cao hơn 38.5 độ C mới gây ra những ảnh hưởng bất lợi với cơ thể như mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải, co giật, sốc … Khi đó, chúng ta cần áp dụng các biện pháp hạ sốt tích cực hơn (như dùng thuốc hạ sốt) để hạn chế các biến chứng nêu trên do tình trạng sốt cao mang lại.
Nguồn: TĐYK (TH)
