Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh sốt xuất huyết có thể gây tử vong cho người bệnh. Hiện nay, bệnh sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh nên người dân cần hiểu rõ về bệnh này. Mời Quý vị cùng Tổng Đài Y khoa tìm hiểu về bệnh sốt xuất huyết và cách phòng bệnh này trong nội dung dưới đây.
1. Bệnh sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue (tiếng Việt thường đọc là Đăng-gơ) gây ra. Nguyên nhân lây lan bệnh là do muỗi Aedes aegypti (thường gọi là muỗi vằn) truyền virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh.
Bệnh sốt xuất huyết có mặt ở hầu hết các tỉnh/thành phố tại Việt Nam (trừ một số khu vực miền núi phía Bắc). Tuy nhiên số ca bệnh thường tập trung và phổ biến ở miền Trung và miền Nam Việt Nam, những nơi khí hậu nóng ẩm và muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết sống phổ biến quanh năm.
Hiện nay, bệnh sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh. Vì vậy, việc theo dõi, phòng bệnh và chẩn đoán sớm để có cách xử lý kịp thời là việc làm hết sức quan trọng.
2. Các biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết
Sốt: sốt cao đột ngột, nhiệt độ 39-40oC, sốt kéo dài 2-7 ngày, sốt kèm các triệu chứng: mệt mỏi, chán ăn, đau bụng ở thượng vị hoặc hạ sườn phải, đôi khi nôn, gan to: ở trẻ em hay gặp hơn người lớn, đôi khi da xung huyết hoặc có phát ban.
Hiện tượng xuất huyết: thường xuất hiện vào ngày thứ hai của bệnh: Các biểu hiện xuất huyết tự nhiên hoặc xuất huyết khi tiêm chích sẽ thấy bầm tím quanh nơi tiêm. Xuất huyết ngoài da: biểu hiện như các chấm xuất huyết, vết bầm tím, rõ nhất là xuất huyết ở mặt trước 2 cẳng chân, mặt trong 2 cẳng tay, gan bàn tay, lòng bàn chân. Xuất huyết ở niêm mạc: chảy máu cam, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới màng tiếp hợp, đi tiểu ra máu, kinh nguyệt kéo dài hoặc xuất hiện kinh nguyệt sớm hơn kỳ hạn. Xuất huyết tiêu hóa: nôn ra máu, đi đại tiện ra máu. Khi có xuất huyết tiêu hóa nhiều.
Hội chứng thần kinh: đau người. đau cơ, đau khớp, nhức đầu, đau quanh hố mắt; trẻ em nhỏ sốt cao, đôi khi co giật, hốt hoảng; không có biểu hiện màng não.
Sốc là dấu hiệu nặng, thường xuất hiện từ ngày thứ 3-6 của bệnh, đặc biệt lúc người bệnh đang sốt cao chuyển sang hết sốt và có thể xảy ra kể cả khi không thấy rõ dấu hiệu xuất huyết. Dấu hiệu của sốc gồm: Trẻ mệt li bì hoặc vật vã, Chân tay lạnh,tiểu ít, có thể kèm theo ói hoặc đi cầu ra máu.Thời gian diễn ra sốc thường ngắn từ 12 tiếng đến 24 tiếng. Người bệnh cần được đưa tới bệnh viện để được điều trị kịp thời.
3. Bệnh sốt xuất huyết truyền sang người như thế nào?
Bệnh sốt xuất huyết truyền từ người bị bệnh sang người lành do bị muỗi Aedes aegypti đốt (chích). Đây là loại muỗi sống gần con người, thường ở xung quanh nhà và nơi làm việc của con người. Chu trình truyền bệnh như sau: người mang virus Dengue → muỗi → các thành viên khác trong cộng đồng.
Sau khi muỗi đốt người bị bệnh, virus từ máu người bệnh sẽ truyền sang tế bào muỗi. Thời gian từ khi muỗi hút máu người bệnh đến khi muỗi có thể truyền bệnh sang người khác là khoảng 12 ngày. Trong thời gian này, các virus được nhân lên bên trong cơ thể muỗi, lây lan đến các tế bào thuộc các bộ phận khác nhau cho đến khi nó lan đến tuyến nước bọt của muỗi. Đến khi đó nếu nó đốt người khác, muỗi sẽ truyền virus Dengue sang cơ thể họ.
Muỗi Aedes aegypti không mang virus dengue một cách tự nhiên, chúng nhiễm virus dengue khi chúng đốt người bị bệnh. Do vậy, virus dengue không có khả năng lan truyền trực tiếp từ người sang người mà cần phải có sự hỗ trợ của vật trung gian là muỗi truyền bệnh.
4. Sự nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết.
Sự nguy hiểm của căn bệnh sốt xuất huyết ở chỗ:
- Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắc xin phòng bệnh.
- Thường gây ra dịch lớn với nhiều người mắc cùng lúc làm cho công tác điều trị hết sức khó khăn.
- Một số trường hợp bệnh có biến chứng nặng và có thể dẫn đến tử vong nhất là với trẻ em.
- Virus Dengue được chia làm 4 loại được gọi là 4 tuýp Dengue khác nhau (DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4), chúng đều có khả năng gây bệnh cho người. Nhiễm một loại virus có khả năng tạo nên miễn dịch suốt đời nhưng chỉ chống lại chính loại huyết thanh virus đó mà thôi. Chính vì vậy mà những người sống trong vùng lưu hành dịch sốt xuất huyết có thể mắc bệnh nhiều hơn một lần trong đời. Đồng thời, một người đã từng Một người nếu trước đó đã từng bị mắc bệnh do 1 tuýp virus Dengue, rồi sau đó bị nhiễm 1 tuýp virus Dengue khác thì rất dễ phát triển thành bệnh sốt xuất huyết thể nặng.
5. Cách phòng bệnh sốt xuất huyết
Kiểm soát bệnh hiện vẫn là biện pháp hiệu quả nhất trong việc làm giảm nguy cơ lan truyền dịch sốt xuất huyết trong cộng đồng. Các phương pháp chủ yếu được áp dụng nhằm xua muỗi, diệt muỗi, loăng quăng, đặc biệt là loài muỗi truyền bệnh. Cụ thể:
– Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt lăng quăng/ bọ gậy bằng cách:
- Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
- Thả cá hoặc mê zô vào các dụng cụ chứa nước lớn (bể, giếng, chum, vại…) để diệt lăng quăng/bọ gậy.
- Thau rửa các dụng cụ chức nước vừa và nhỏ (lu, khạp…) hàng tuần.
- Thu gom, hủy các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh nhà như chai, lọ, mảnh chai, mảnh lu vỡ, ống bơ, vỏ dừa, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá…, dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.
- Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn/tủ đựng chén bát, thay nước bình hoa/bình bông.
– Phòng chống muỗi đốt bằng cách:
- Mặc quần áo dài tay.
- Ngủ trong màn/mùng kể cả ban ngày.
- Dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi…
- Dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Cho người bị sốt xuất huyết nằm trong màn, tránh muỗi đốt để tránh lây lan bệnh cho người khác.
– Tích cực phối hợp với chính quyền và ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.
6. Lời kết
Sốt xuất huyết là một bệnh rất nguy hiểm, có thể gây tử vong cho người bệnh nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Bệnh rất dễ lây lan, bất cứ chúng ta ai cũng có thể mắc bệnh. Mỗi lần dịch bùng phát, rất nhiều người tử vong và hao tốn rất nhiều chi phí y tế. Mỗi người chúng ta hãy cố gắng có ý thức phòng ngừa bệnh.
Nếu bạn có bất cứ triệu chứng nào nghi ngờ sốt xuất huyết, hãy đi đến khám tại cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị kịp thời.
Hương Ngô