Tuyến giáp là gì ? Tổng quan về tuyến giáp

Tuyến giáp là một tuyết nhỏ nằm ở dưới thanh quản, khu vực cổ. Tuyến giáp sản xuất hormone quan trọng là T3, T4 có vai trò thiết yếu đối với mọi hoạt động chuyển hóa của cơ thể.

vi tri cua tuyen giap trong co the con nguoi thyroid
Vị trí của tuyến giáp trong cơ thể con người.

1. Tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng, và lớn nhất trong cơ thể. Tuyến này nằm phía trước cổ, lượng khoảng 20-25 gram, hình dạng như con bướm, ngang hàng với các đốt xương sống C5 – T1, phía trước có lớp da và cơ thịt, phía sau giáp khí quản.Tuyến giáp có 2 thùy (thùy phải và thùy trái), mỗi thùy áp vào mặt trước bên của sụn giáp và phần trên khí quản, và 1 eo tuyến nối 2 thùy với nhau.

Tuyến màu nâu đỏ được cấu tạo bên ngoài bởi 1 lớp bao xơ được tạo ra bởi lớp cân sau gắn tuyến vào sụn giáp, nên khi nuốt tuyến di động theo thanh quản. Giáp trạng tiết các hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), nhận ảnh hưởng diều hòa của hormone TSH từ tuyến yên trên não. T4/T3 có chức năng điều hòa nhiều chuyển hóa trong cơ thể.

vi tri tuyen giap trong co the
Vị trí của tuyến giáp trong cơ thể người.

2. Vai trò của tuyến giáp đối với cơ thể

Tuyến giáp có các vai trò chính sau:

  • Điều tiết lượng canxi trong máu luôn duy trì nồng độ 1%; điều tiết lượng photpho trong máu.
  • Tăng cường quá trình trao đổi chất, kích thích sinh trưởng phát dục.
  • Kích thích hoạt động của tim, tăng cường sự co bóp.
  • Tác động đến hoạt động của các tuyến sinh dục và tuyến sữa.
  • Tăng cường quá trình tạo nhiệt, làm tăng đường huyết.
  • Kích thích sự phát triển và hoàn thiện hệ thần kinh.

Nếu tuyến giáp hoạt động không tốt:

  • Nếu thiếu iot trong thức ăn sẽ gây nhược năng tuyến giáp với các biểu hiện: hạ thân nhiệt, trao đổi chất giảm, tăng trưởng chậm, hoạt động sinh dục giảm, tim đập chậm, gây ra bệnh bướu cổ, run tay và chứng đần độn.
  • Hội chứng cường tuyến giáp(bệnh Basedo): do tuyến giáp hoạt động quá mạnh có các biểu hiện: tăng thân nhiệt, tim đập nhanh. Người mắc bệnh này có thể bị lồi mắt…

Chú ý: Nếu thiếu canxi thì tuyến giáp sẽ làm việc liên tục để lấy canxi từ xương vào máu (nhằm duy trì nồng độ 1% canxi trong máu) và gây nên tình trạng rối loạn tuyến giáp (Tuyến cận giáp, nằm cạnh tuyến giáp, tiết ra tyrocanxitonincos tác dụng làm tăng sự hấp thu canxi từ ống tiêu hóa vào máu và từ máu vào xương, làm ổn định canxi trong máu).

3. Những dấu hiệu của bệnh tuyến giáp

  • Bướu cổ/ Cổ sưng: thường đi kèm với tình trạng khó hô hấp hay nói chuyện.
  • Hội chứng viêm cánh tay, đau cơ khớp: Đối với bệnh suy giáp, bạn sẽ thấy tê ngứa cánh tay do lượng hormone tín hiệu bị thiếu dẫn đến việc não gửi thông tin đến các cơ chậm hơn bình thường. Còn đối với cường giáp, người bệnh rất dễ bị cứng khớp và khó phối hợp các chi.
  • Tóc và da suy yếu: Khi bạn bị suy giáp, tóc sẽ giòn, xơ, dễ gãy và da trở nên khô, bong tróc. Tình trạng này xảy ra là do rối loạn hormone tiết ra làm tóc khó tăng trưởng. Người bệnh sẽ dễ bị rụng lông và tóc, da trở nên đặc biệt mẫn cảm.
  • Kinh nguyệt không đều, có nguy cơ bị vô sinh: Suy giáp ảnh hưởng rất lớn tới vấn đề kinh nguyệt. Nếu các kỳ kinh đến sớm với tần suất cao bạn có thể đã bị suy giáp còn nếu kỳ kinh ngắn hơn, ít xuất hiện thì bạn có thể bị cường giáp. Tình trạng này là do nồng độ hormone thay đổi, gây ảnh hưởng đến kinh nguyệt, và làm thay đổi chu kỳ kinh. Từ đó khiến các nang trứng cũng bị rối loạn theo, khiến quá trình thụ tinh và sinh con trở nên khó khăn.
  • Giảm ham muốn: Các bệnh về tuyến giáp đều liên quan trực tiếp đến hormone. Vì thế nếu bệnh phát triển lâu dài sẽ làm mất cân bằng nội tiết tố estrogen, khiến người bệnh không còn ham muốn.
  • Lượng cholesterol thay đổi: Máu của những người có bệnh về tuyến giáp thường có tỷ lệ cholesterol thất thường.
  • Gặp vấn đề về đường ruột: Hormone tuyến giáp ảnh hưởng tới hầu hết các bộ phận trong cơ thể và hệ tiêu hóa cũng không phải ngoại lệ. Người bị bệnh liên quan tới tuyến giáp rất dễ gặp các bệnh về đường tiêu hóa. Đối với người bị bệnh suy giáp thì sẽ dễ bị táo bón còn người bị cường giáp thì thường bị tiêu chảy và đau bụng.
  • Huyết áp tăng: Hormone từ tuyến giáp có ảnh hưởng lớn đến vấn đề tim mạch, dẫn đến tình trạng kích thích làm tăng giảm nhịp tim và sức bơm máu. Vậy nên nếu huyết áp của bạn thất thường thì có khả năng bạn bị rối loạn tuyến giáp, cường giáp khiến huyết áp bị thấp còn suy giáp khiến huyết áp tăng nhanh.
  • Mệt mỏi, trầm cảm và lo âu: Nếu bạn rơi vào tình trạng trầm cảm và hoảng sợ mà chữa trị mãi vẫn không khỏi thì rất có khả năng bạn bị các bệnh về tuyến giáp. Khi mắc các bệnh về tuyến giáp, hormone bị suy giảm do đó cơ sẽ không được thúc đẩy và gây ra tình trạng mệt mỏi. Đặc biệt, cường giáp còn có thể khiến bạn mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
  • Cân nặng thay đổi: Khi bị cường giáp, bạn luôn có cảm giác đói do các hormone sản sinh liên tục và dù ăn bao nhiêu vẫn bị giảm cân. Còn với suy giáp, bạn không có cảm giác muốn ăn và dù không ăn bạn vẫn tăng cân bất thường. Vậy nên nếu cân nặng của bạn trở nên thất thường mặc dù đã thay đổi khẩu phần ăn thì có thể bạn đã bị bệnh về giáp.
benh tuyen giap benh buou co basedow
Hình ảnh bệnh nhân bướu cổ.

4. Các bệnh lý ở tuyến giáp

Các bệnh lý ở tuyến giáp là: Cường giáp, Suy giáp và Ung thư tuyến giáp.

4.1. Cường giáp

Được gọi là bệnh Basedow: Nguyên nhân là sự rối loạn nội tiết: thường gặp ở phụ nữ từ 30 ->50 tuổi ( 80% ); Sử dụng quá liều Iod. Bệnh có các triệu chứng như: Gầy mặc dù ăn nhiều, uống nhiều, huyết áp tăng, tay run, da ấm và ẩm, đổ nhiều mồ hôi. Mạch nhanh và tăng lưu lượng tim. Tuyến giáp phì đại, mắt lồi.

4.2. Suy giáp

Nguyên nhân là do người bệnh mắc các bệnh tự miễn, người bệnh bị cắt bỏ tuyến giáp, thiếu iod, sử dụng thuốc kháng giáp trạng hoặc do sự thay đổi nội tiết tố. Bệnh có các triệu chứng như: Giảm nhu động ruột, nhịp tim, tuần hoàn, trầm cảm.

4.3. Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp là căn bệnh thường gặp và hoàn toàn có thể chữa khỏi vì đây là bệnh ung thư có tiên lượng khá tốt, người bệnh có thể phát hiện sớm bằng siêu âm tuyến giáp qua khám sức khỏe định kỳ và hình ảnh tế bào học bằng chọc hút kim nhỏ các nhân tuyến giáp dưới hướng dẫn của siêu âm và điều trị kịp thời.

So với tỷ lệ mắc các loại ung thư khác thì ung thư tuyến giáp là bệnh hiếm gặp. Tỷ lệ tử vong của bệnh nhân ung thư tuyến giáp cũng rất thấp. Thông thường, ung thư tuyến giáp có thể điều trị thành công, điều trị triệt căn bằng phẫu thuật và điều trị bổ trợ với I-131 kể cả với bệnh nhân ở giai đoạn tiến triển.

Các triệu chứng của ung thư tuyến giáp muộn hơn với biểu hiện là:

  • Khối u trước cổ di động theo nhịp nuốt
  • Khàn tiếng, khó thở
  • Nổi hạch cổ.

Ung thư tuyến giáp có 04 thể dưới đây:

  • Ung thư tuyến giáp thể nhú: Trong ung thư tuyến giáp thể nhú chiếm từ 70-80%, thể này tiến triển chậm và thường hay di căn hạch cổ. Tuy nhiên, không giống như các loại ung thư khác mặc dù có di căn hạch nhưng ung thư tuyến giáp thể nhú vẫn có tiên lượng rất tốt.
  • Ung thư tuyến giáp thể nang: Thể này chiếm từ 10-15% ung thư tuyến giáp. Cũng giống nhu thể nhú, thể nang có thể di căn hạch cổ nhưng tốc độ tiến triển nhanh hơn và có thể di căn xa vào xương, phổi.
  • Ung thư tuyến giáp thể tủy: Loại ung thư tuyến giáp này chiếm từ 5-10%, liên quan đến di truyền trong gia đình và các vấn đề nội tiết.
  • Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa: Đây là thể ác tính nhất của ung thư tuyến giáp đồng thời đáp ứng kém với điều trị, chỉ chiếm tỷ lệ dưới 2%.

5. Lời kết

Bạn nên định kỳ khám sức khỏe tổng quát (bao gồm khám tuyến giáp) để phát hiện tình trạng bệnh lý và khắc phục kịp thời để từ đó hướng theo dõi và điều trị thích hợp, kịp thời ở những giai đoạn bệnh rất sớm.

Nguồn: Tổng Đài Y Khoa (TH)

Đánh giá bài viết

Bình luận

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top