Nấm linh chi đen còn được gọi là hắc linh chi, là một loại thuốc quý trong y học cổ truyền. Trong sách Thần nông bản thảo, nấm linh chi được xếp vào loại siêu thượng phẩm, hơn cả nhân sâm.
1. Nấm linh chi
Trước khi tìm hiểu về nấm linh chi đen thì chúng ta cần biết là: Nấm linh chi đen là một trong 6 loại nấm linh chi, bao gồm: hắc chi (linh chi đen), hoàng chi (linh chi vàng), xích chi (linh chi đỏ), tử chi (linh chi tím đỏ), bạch chi (nấm linh chi trắng), thanh chi (linh chi xanh) (Theo sách “Thần nông bản thảo”).
Nấm linh chi có tên khoa học là Ganoderma lucidum, thuộc chi Ganoderma, họ Nấm lim (Ganodermataceae). Nấm linh chi còn có những tên khác như Tiên thảo, Nấm trường thọ, Vạn niên nhung. Loài nấm này thường mọc ở rừng núi cao, rừng có nhiều loại gỗ cây lá rộng, nhất là ở rừng gỗ lim nên gọi là nấm Lim.
Có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới đã định danh được các hoạt chất và xác định tác dụng dược lý của nấm linh chi như: germani, axit ganoderic, axit ganodermic, axit oleic, ganodosteron, ganoderans, adenosine, beta-D-glucan. Đặc biệt, trong nấm linh chi có hàm lượng germani cao hơn trong nhân sâm đến 5 – 8 lần.
Trong Thần nông bản thảo nấm linh chi được xếp vào loại siêu thượng phẩm hơn cả nhân sâm, trong Bản thảo cương mục nấm linh chi được coi là loại thuốc rất quý.
Có một điều lưu ý là: Nếu không thu hoạch đúng cách thì nấm linh chi sẽ không có dược tính, hoặc có rất ít. Nấm linh chi có dược tính tốt nhất khi thu hái ở đúng độ tuổi, còn bào tử ở trong nấm vì bào tử của nấm mới có dược tính.
2. Nấm linh chi đen
Nấm linh chi đen hay còn gọi là hắc linh chi, hắc chi chi hay huyền chi là một trong 6 loại nấm linh chi đã nêu ở trên. Nấm linh chi đen có màu đen, vị mặn, tính bình.
Nấm linh chi đen được xếp thứ 2 về chất lượng trong số 6 loại nấm linh chi. Nói như vậy không có nghĩa là linh chi đen không đủ tốt. Linh chi đen chứa đầy đủ các nhóm chất có hoạt tính sinh học tốt như các loại nấm linh chi khác, như:
- Polysaccharids: Hoạt tính sinh học mạnh mẽ của các polysaccharids được chiết xuất từ thân nấm, bào tử và sợi nấm linh chi có tác dụng rất tốt trong chống viêm, hạ đường huyết, khả năng chống loét, kháng khuẩn, kích thích và tăng cường hoạt động của hệ thống miễn dịch.
- Peptidoglycans: Các peptidoglycans phân tách từ nấm linh chi đen có tác dụng tăng cường miễn dịch, kháng virus mạnh.
- Triterpenes: Các triterpenes này có vai trò quan trọng trong việc hạn mỡ máu, chống oxy hóa và tăng cường miễn dịch. Nấm càng giàu triterpenes có vị càng đắng.
3. Nấm linh chi đen có tác dụng gì?
Từ xa xưa, nấm linh chi được xem như là dược phẩm được xếp vào hàng quý hiếm có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Nấm linh chi là một loại linh dược được liệt vào cây thuốc quý hơn cả nhân sâm trong “thần nông bản thảo”.
Theo y học cổ truyền, nấm linh chi có vị nhạt, tính ấm, có tác dụng bảo can (bảo vệ gan), giải độc, cường tâm, kiện não (bổ óc), tiêu đờm, lợi niệu, ích vị (bổ dạ dày).
Ngày nay, y học hiện đại chứng minh được rằng, nấm linh chi đen có hàm lượng chất germanium cao gấp hàng chục lần trong nhân sâm, chất này có tác dụng tăng cường và điều hòa miễn dịch rất tốt (giảm hoạt động khi hệ thống bị quá tải và tăng cường khi hệ thống bị suy yếu), giúp phòng, trị và nâng cao thể trạng cho các bệnh nhân ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt.
Trong nấm linh chi cũng chứa chất germani giúp tế bào hấp thụ Ôxy tốt hơn; polysaccharide làm tăng sự miễn dịch trong cơ thể, làm mạnh gan, diệt tế bào ung thư; acid ganodermic chống dị ứng, chống viêm.
Nhiều công trình nghiên cứu tác dụng của nấm linh chi đen trên cơ thể người với từng thể trạng và nhóm bệnh lý cụ thể khác nhau, kết quả cho thấy loại nấm này có những tác dụng rõ nét:
- Giải độc gan, tăng cường chức năng gan, tác dụng tốt trên nhóm người bị viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ.
- Giảm mỡ máu, giảm LDL-C, uống nước nấm linh chi đen đều đặn giúp phòng xơ vữa động mạch và đột quỵ do mỡ máu cao.
- Ổn định huyết áp, giảm huyết áp ở người bị huyết áp cao.
- Hạ đường huyết làm giảm sự đề kháng insulin ở bệnh nhân tiểu đường.
- Chống oxy hóa mạnh, làm chậm sự lão hóa của tổ chức và cơ thể.
- Nâng cao sức đề kháng, điều hòa miễn dịch.
- Tăng cường dưỡng chất và năng lượng cho tế bào não, làm giảm sự mệt mỏi, lo âu, cải thiện giấc ngủ, giúp ngủ ngon và sâu hơn.
- Bồi bổ cơ thể, phục hồi sức khỏe cho nhóm người mệt mỏi, vừa ốm dạy, người già, những người ăn uống kém.
Các nhà khoa học Trung Quốc và Nhật Bản phát hiện nấm linh chi còn có tác dụng phòng và chống ung thư, chống lão hóa làm tăng tuổi thọ.
Các nhà khoa học Việt Nam tìm thấy trong nấm Linh chi có chứa 21 nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự vận hành và chuyển hóa của cơ thể như: đồng, sắt, kali, magie, natri, canxi.
4. Cách dùng nấm linh chi đen
Nấm linh chi đen cũng như các loại nấm linh chi khác, đều có thể sử dụng bằng các cách sau:
- Cắt thành lát rồi nấu với nước uống
- Xay thành bột để uống dạng trà túi lọc
- Ngâm nấm linh chi đen với rượu
- Kết hợp với các dược liệu khác để tạo bài thuốc chữa bệnh
- Kết hợp với các thực phẩm khác để chế biến món ăn bồi bổ cơ thể
5. Cần lưu ý gì khi sử dụng nấm linh chi đen
- Đây không phải là nấm để ăn, nếu ăn nấm linh chi sẽ bị đầy bụng, khó tiêu.
- Nếu bản thân dị ứng với các thành phần của nấm thì không nên sử dụng.
- Sử dụng đúng liều lượng.
- Không tự ý dừng sử dụng thuốc tây khi đang điều trị bệnh khác.
- Không tự ý ngâm chung với các dược liệu khác.
Nguồn: Y khoa Tâm Đức